Araç satın alırken genellikle konfor ön planda tutulsa da, asıl dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri güvenlik donanımlarıdır. Bu bağlamda, ABS sisteminin ne işe yaradığını bilmek büyük önem taşır.
Özellikle şehir içi trafikte yoğun olarak kullanılacak araçların fren sistemlerinin son derece güvenilir olması gerekir. Ani fren, araçların tekerleklerinin kilitlenmesine ve aracın kaymasına neden olurken kaçınılmaz kazalara da neden olabilir. Bunun önüne geçmek için geliştirilen ani fren sistemi, trafik kazalarını büyük oranda engellerken kullanıcılara da güvenli bir sürüş deneyimi sunar.
ABS Nedir?
ABS’nin açılımı “Anti-Lock Braking System” olup, Türkçede “Kilitlenme Karşıtı Fren Sistemi” olarak adlandırılır. Bu sistem, frenleme esnasında tekerleklerin kilitlenmesini önleyerek sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybetmeden aracı güvenli bir şekilde durdurmasını sağlar. Bu yönüyle ABS, bir güvenlik sistemi olarak değerlendirilebilir.
ABS, özellikle ani fren gerektiren durumlarda ya da kaygan ve düşük yol tutuşuna sahip zeminlerde aracın kaymasını önleyerek kazaların engellenmesine yardımcı olur. Acil durumlarda devreye giren bu sistem, sürücünün hem kendisini hem de trafikteki diğer bireyleri korumasına katkı sağlar.
Ani fren sistemi, her bir tekerleğin dönme hızını sensörler aracılığıyla izleyerek, fren basıncını otomatik olarak ayarlar. Bu sayede fren mesafesinin kısalmasını sağlar ve sürücüler bu aşamada direksiyon hakimiyetini sağlayarak araçlarına daha iyi bir şekilde yön verir.
Bu sistem, eski üretim araçlarda zorunlu olarak yer almamakla birlikte yapılan yeni düzenleme sonrasında yeni üretilen tüm araçlarda standart bir özellik olarak karşımıza çıkar.
ABS Ne İşe Yarar?
ABS nedir sorusunun ardından ne işe yaradığı, merak edilen konu başlıklarından biridir. Güvenli kullanımı sağlayan bu sistemin avantajlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
● Ani fren sistemi, aracın zemin yapısına göre her bir tekerleğin dönme hızını izler ve fren basıncını otomatik ayarlar.
● Özellikle yağışlı havalarda yapılan ani frende aracın kaymasını engeller.
● Tekerleklerden birinin kuru zeminde, diğerinin ise su birikintisine denk gelmesi halinde devreye girer. Bu sayede aracın bu farklı zeminlere temas etmesi sırasında oluşabilecek kazaların önüne geçer.
● Virajlardaki güvenliği sağlayan sistem, virajlarda fren yaparken tekerleklerin kilitlenmesini engeller ve güvenli bir şekilde geçilmesine imkan sunar.
ABS Fren Sisteminin Dezavantajları Nelerdir?
ABS sürüş güvenliğini artıran önemli bir teknolojidir; ancak her teknolojik sistemde olduğu gibi, bazı sınırlamaları ve kullanıcı açısından dikkat edilmesi gereken yönleri vardır. Bu sistemin dezavantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
● Yüksek Hızlarda Kayma Riski: ABS, kaygan zeminlerde bile kontrol sağlamaya çalışır; ancak çok yüksek hızlarda ani fren yapıldığında, zemin durumuna bağlı olarak aracın kayması mümkün olabilir.
● Yüksek Onarım Maliyetleri: ABS sistemi karmaşık elektronik bileşenler içerdiğinden, arıza durumunda tamir ve yedek parça maliyetleri diğer sistemlere göre daha yüksek olabilir.
● Düzenli Bakım Gereksinimi: Sistem içerisinde bulunan sensör, valf ve fren hidroliği gibi parçaların belirli aralıklarla kontrol edilmesi ve bakımı gerekir. Bu durum, araç sahiplerine ek maliyet yükleyebilir.
● Zemin Farkına Duyarlılık: ABS, her yol koşuluna aynı tepkiyi vermez. Özellikle çakıl, kar veya buzlu zeminlerde fren mesafesi uzayabilir ve bu durum sürücünün beklediğinden farklı bir tepkiyle karşılaşmasına neden olabilir.
ABS Sistemi Nasıl Çalışır?
Sürücülerin olası bir arıza durumunda bilinçli bir şekilde hareket edebilmesi için ABS sisteminin nasıl çalıştığını bilmesi gerekir. Bu fren sisteminin çalışma prensibi birkaç temel aşamadan oluşur:
● Hız sensörleri, araçtaki her bir tekerleğin hızını takip eder ve bu bilgileri elektronik kontrol paneline iletir.
● Elektronik kontrol ünitesi, hız sensörlerinden aldığı bilgi ile tekerleklerin dönme hızını ve ivmesini hesaplar.
● Pompa veya hidrolik kontrol ünitesi ise elektronik kontrol ünitesinden gelen komutları yerine getirir.
● Hidrolik kontrol ünitesinin gerektiğinde fren pompalamak ve bu işlemi sonlandırmak gibi görevleri de vardır.
● Bunların yanı sıra hidrolik basıncı yükseltir ve frenleme gücünü artırabilir. Öte yandan pedala uygulanan kuvveti göz ardı edebilir ve frenlemenin şiddetini düşürebilir.
● Sistemde yer alan valfler ise ani fren sistemi işlemi sırasında frenlere uygulanan hava basıncını ayarlar.
Her fren devresinde, kontrol edilen bir valf sistemi bulunur. Valfler, ani fren sistemi kullanıldığı sürece üç farklı pozisyonda çalışır:
● İlk pozisyonda, fren valfleri tamamen açık bir şekilde ana silindirden gelen basıncın frenlere aktarılması sağlanır.
● İkinci pozisyonda, fren valfleri kapanır ve ana silindirden frenlere giden basınç azaltılır.
● Üçüncü pozisyonda ise araç durana kadar işlem devam ettirilir.
ABS Arızası Nedir ve Neden Olur?
ABS arızası, fren sisteminin tekerleklerin kilitlenmesini önleyen işlevini tam olarak yerine getirememesi durumudur. ABS arızası farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Bu aşamada sorun, ani fren sistemi kaynaklı olabileceği gibi teknik nedenden dolayı da oluşabilir. Genel hatları ile meydana gelen arızalar ise şunlardır:
● Tekerlek hız sensörlerinin bozulması veya kirlenmesi
● ABS kontrol ünitesinin arızalanması
● Elektrik bağlantılarında kopma, gevşeme ya da oksitlenme
● Fren hidroliğinde düşük seviye veya kirlenme
● Hidrolik valf sisteminde tıkanıklık veya mekanik arıza
● Sigorta veya röle arızaları
ABS Işığı Neden Yanar?
ABS ışığı farklı renklerde yanarak sorunun kaynağını kullanıcılara aktarır. ABS uyarı ışığı, sürücülerin özellikle dikkat etmesi gereken önemli bir husustur. Bu sistemin arızalanması, ani fren sisteminin sunduğu avantajlardan yararlanmayı engeller.
Genel olarak uyarı sistemi farklı sorunları işaret eder. ABS lambası sarı yanıyor ise bu uyarı, frenleme sisteminde bir sorunun olduğunu sürücüye bildirir. Bu gibi durumlarda sürücülerin en kısa sürede aracını yetkili servislere göstermesi ve meydana gelen arızayı tamir ettirmesi gerekir.
ABS ve el freni lambası yanıyor ise bu durumda fren balatalarının kontrol edilmesi gerekir. Aynı zamanda fren hidrolik seviyelerinin de kontrol edilmesi sorunun çözümüne katkı sağlar. El freninin tam olarak indirilmemesi de yine el freni ışığının yanmasına neden olur. ABS uyarı ışıklarının yanı sıra araçlardaki gösterge panelindeki diğer uyarıların vakit kaybetmeden kontrol edilmesi, güvenli sürüş deneyiminin sürdürülmesi adına büyük önem taşır.
Sistemin uyarı vermesi halinde araçların muayeneden geçmesi de mümkün değildir. Bu nedenle araçların düzenli olarak bakımlarının yaptırılması hem güvenlik hem de muayene bakımından son derece önemlidir.
ABS Devre Dışı Ne Demek?
Sistemin devre dışı olması, ani fren sisteminde bir sorun olduğunu ya da sistemin farklı bir nedenden dolayı devre dışı bırakıldığını ifade eder. Bu durumda aracın fren sistemi normal standartta çalışır. Sistemin devre dışı kalmasına fren sıvısının azalması, selenoid arıza, hatalı kontrol üniteleri ya da ampullerde meydana gelen arızalar neden olabilir.
Elektrikli Araçlarda ABS Nasıldır?
Elektrikli araçlarda da sürüş güvenliğini artırmak amacıyla ABS aktif olarak kullanılmaktadır. Tıpkı içten yanmalı motorlu taşıtlarda olduğu gibi, elektrikli arabalarda da ABS; ani frenleme durumlarında tekerleklerin kilitlenmesini önleyerek sürücünün direksiyon hakimiyetini korumasını sağlar ve olası kazaların önüne geçer.
Ancak elektrikli araç kullanıcıları için güvenli bir sürüş deneyimi yalnızca fren sistemiyle sınırlı değildir. Batarya kontrolü ve doğru şarj alışkanlıkları da bu deneyimin ayrılmaz bir parçasıdır. Özellikle uzun yolculuklarda batarya doluluk oranını takip etmek ve aracı uygun noktalarda şarj etmek büyük önem taşır.
Bu noktada Estasyon şarj istasyonları, hızlı ve güvenli şarj imkânı sunarak yolculuğunuzun kesintisiz devam etmesini sağlar. Estasyon mobil uygulaması ve web sitesi üzerinden elektrikli şarj istasyonu haritasına ulaşabilir, konumunuza en yakın şarj noktasını kolayca bulabilirsiniz.
Ayrıca, elektrikli araç kullanıcılarının hayatını kolaylaştırmak adına yaşam alanlarına özel olarak ev şarj istasyonu kurulumu hizmeti de sunulmaktadır. Estasyon ile iletişime geçerek hem şarj istasyonu fiyatları hakkında bilgi alabilir hem de kurulum sürecine dair destek talebinde bulunabilirsiniz.
