Radyatör Nedir?
Radyatör, motorlu araçlarda veya ısıtma sistemlerinde ısıyı dağıtmak ve sıcaklığı kontrol altında tutmak için kullanılan bir ısı değiştiricisidir. Araçlarda motor çalışırken meydana gelen sürtünmeden dolayı motorun sıcaklığı sürekli arttığından yüksek sıcaklıklar oluşur. Radyatörün içinde bulunan soğutucu bir sıvı sayesinde yüksek sıcaklık emilir ve motora dışarıdan gelen soğuk havayla birlikte soğutma işlemi devam eder. Bu sayede motor, sürüş koşullarına göre ideal sıcaklık aralığında tutulur ve hararet oluşması engellenir.
Radyatörlerin temel çalışma prensibi kapsamında hava akışını sağlamaları gerektiği için otomobillerde genellikle ön kısımlarda veya yan ızgaralara yakın bölgelere yerleştirilir. Eğer orta kısımlara konulursa uzun soğutma sıvısı boruları ile havayı çekebilmeleri sağlanır.
Radyatör Ne İşe Yarar?
Radyatör arabalarda motor soğutma sisteminin olmazsa olmaz bileşenidir. Sistemin aşırı derecede ısınmasını önler, güvenli çalışmayı sağlar. Belirli bir sıcaklık aralığında motoru çalıştırarak hem yakıt verimini arttırır hem de malzemelerin daha uzun süre kullanılmasını sağlar. Aynı zamanda elektrikli araçlarda bulunan batarya, inverter ve güç elektroniği gibi parçaları korur ve kullanım ömrünü uzatır.
Radyatör Nasıl Çalışır?
Radyatör motoru içerisinde genellikle su veya antifriz denilen bir soğutma sıvısı bulunur. Bu sıvı peteklerde hareket ederek yüksek sıcaklığı emer. Daha sonra aracın ızgaralarından motora gelen soğuk hava ile soğutma sıvısı tekrar soğutulur. Hem dışarıdan gelen soğuk hava hem de petek içerisinde bulunan sıvı sayesinde bu ısı düşürme işlemi araç çalışırken döngü halinde devam eder.
Termostat denilen kontrol aracı sayesinde radyatörün ihtiyacı olan sıcaklık kontrol edilir ve sıvı akışının gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır. Soğuk havalarda motor çok fazla ısınmadığı için sıcak sıvı aracın peteklerine ulaşarak araç içini ısıtmada kullanılır. Aynı zamanda soğuk günlerde motoru soğutmaya çok fazla ihtiyaç görülmediği için termostat sıvı akışını kısıtlamaya başlar.
Araç çalışır durumda değilken de fanlar yardımıyla soğutma işlemi gerçekleşir. Tüm bunların düzenli bir şekilde işlemesiyle motor sisteminin ne aşırı ısınması ne de aşırı soğuması gerçekleşmez. Böylece dengeli bir sıvı akışı meydana gelir.
Radyatör Nasıl Temizlenir?
Radyatör temizliği sistemin doğru ve devamlı bir şekilde çalışması için en gerekli işlemlerdendir. Motorun performansını, ömrünü ve verimini arttırmak için kritik bir role sahiptir. Temizleme işlemi yapılırken son derece dikkatli olmak gerekir. Dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şu şekilde sıralanabilir:
- Öncelikle temizliğin havadar bir yerde yapılması kullanılan kimyasallardan etkilenmemek için önemlidir.
- Temizlik için motorun soğuk olduğunu kontrol etmek gereklidir. Daha sonra dışarıdan hava gelmesini engelleyecek bir etmen olup olmadığına bakılır. Varsa çamur, toz, toprak, yaprak gibi unsurlardan temizlenir. Yumuşak fırça kullanımı uygundur. İsteğe bağlı olarak sabun veya spreyler kullanılabilir. Böylece radyatörün dış temizliği yapılır.
- Dış temizlik bittikten sonra iç temizliğe geçilir. Bu aşamada peteklerin içerisindeki soğutucu sıvıyı boşaltmak gerekir. Fakat boşaltırken son derece dikkatli olunur. Çünkü bu sıvı zehirli olabilir ve çevreye zarar verebilir. Tıpası açılıp sıvı bir kaba boşaltılır. İçindeki kalıntılar akıtılır.
- İçini boşalttıktan sonra peteklerin içine su verilerek iç kısmın tamamen temizlenmesi sağlanır. Temizlemeye yardımcı olması için kimyasal maddeler kullanılabilir. Bunlar pas ve kireç gibi etmenlerin daha kolay çözünmesini sağlar.
- Kimyasalları ve kalıntıları tamamen temizlemek için sadece su ile doldurup tıpa kapatılır. Daha sonra motor birkaç dakika çalıştırılıp ısıtılır. Motoru kapattıktan sonra su tekrar boşaltılır. Böylece etkili bir temizlik yapılmış olur.
- Son olarak radyatör peteğine yeni soğutma sıvısı konulur. Bu esnada antifrizin havası alınır ki sıvı belirli bir seviyeye kadar doldurulsun.
Bu temizlik yılda 2 veya 3 kere yapılabilir. Motor ısısı ve uyarılarına bakarak temizliğe dikkat edilmesi gerekir.
Tıkalı Radyatör Belirtileri Nelerdir?
Radyatör tıkanıklığı meydana geldiğinde motorda ihtiyaç duyulan soğutma işlemi gerçekleşmez ve yüksek sıcaklıkların oluşmasına neden olur. Bu da aracın arızalanmasına yol açar. Aynı şekilde motor da kullanılamaz duruma gelir. İçeriden veya dışarıdan da tıkanmış olabilir. Bu nedenle sorunun doğru şekilde tespit edilmesi gerekir.
Tıkanıklık uzun süre ve yoğun bir şekilde olursa radyatör patlaması olabilir. Bu tür olumsuzlukları ortadan kaldırmak için radyatörün tıkandığını gösteren belirtileri bilmek gerekir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Hararet Göstergesinin Yükselmesi: Motorun aşırı derecede ısınması sonucu hararet göstergesinin ibresi kırmızıyı gösterir. Bu da herhangi bir olumsuzluktan dolayı sıvının petek içerisinde dolaşımının engellenmesinden kaynaklanabilir.
- Soğutma Sıvısı Sızıntısı: Radyatöre musluk suyu veya kalitesiz antifriz koymak paslanmaya neden olur. Bu da peteklerde küçük delikler oluşturarak sıvının o bölgeden sızmasına sebep olur.
- Radyatör Kanatlarının Tıkanması: Kanatlı boruların toprak, kir böcek veya başka etmenlerden dolayı tıkanması borulara dışarıdan gelen soğuk havanın erişimini kısıtlar. Soğuk hava gelmezse sıvının soğuması gerçekleşemez. Motor yüksek derecede ısınır.
- Hasarlı veya Bükülmüş Kanatlar: Dışarıdan gelen yabancı maddeler kanatların zarar görmesine neden olur. Bu da hava akışını engeller.
- Soğutucu Sıvının Kirlenmesi: Parlak renkte bir sıvı olması gerekir. Sıvı kirlenirse rengi değişir, tortulaşmaya ve kalınlaşmaya başlar. Peteklerin borularından geçemez ve tıkanır.
- Araç Kaloriferinin İyi Isıtmaması: Eğer araç içi yeterince ısınmıyorsa termostat görevini yapamıyor demektir. Bunun nedeni de motorda soğutma işleminin gerçekleşememesidir. Bu nedenle kaloriferin zayıf ısıtması, radyatör tıkanıklığının önemli belirtilerinden biridir.
Radyatör Arızası Nasıl Anlaşılır?
Araba radyatörü arızalandığı zaman soğutma sistemi görevini yerine getiremez ve bazı olumsuz durumları beraberinde getirir. Pek çok faktörden dolayı bu arızalanma yaşanabilir. Örneğin; dışarıdan gelen yabancı elementlerden dolayı parçaları zarar görebilir ve performansı düşebilir. Bazen bu etmenler sistemin tamamen çalışmasını da durdurabilir.
Radyatör motor sıcaklık seviyesi belirli bir aralıkta olmalıdır. Bu aralığın altında ya da üstünde olması, bir arıza olduğuna işaret eder. Motorda sıvı sızıntısı görülmesi, aşırı ısınma yaşanması, çatlama veya kırılma olması, hararet ibresinin kırmızıya çıkması ya da radyatör kapağının hasarlı olması da arıza belirtileri arasında sayılır.
Bütün bu arızaları gidermek için düzenli olarak araç kontrolünü, bakımını ve temizliğini yapmanız gerekir. Aksi takdirde soğutma sistemi yeterince çalışmaz ve bu da kullanım süresini kısaltma, verimde düşüklük ve masrafların artması gibi istenmeyen durumları ortaya çıkarır.
Radyatör Değişimi Nasıl Yapılır?
Motorda soğutma işlemi yetersiz seviyede yapılıyor ya da hiç yapılamıyorsa bu durum bir problem olduğuna işaret eder. Temizlik işlemlerinin ya da tamiratının yapılmasına rağmen çalışmıyorsa mutlaka değiştirilmesi gerekir. Radyatör değişimi işlemi çok karmaşık değildir; fakat özenli ve dikkatli olunmalıdır.
Öncelikle değiştireceğiniz radyatörün aynı boyut ve özelliklerde olmasına dikkat edilmesi gerekir. Değişim yaparken soğutma sıvısına da dikkat edilir. Çünkü zehirli ve etkili bir madde olduğu unutulmamalıdır. Sökülen hortum ve diğer mekanizmaların yenisi takılırken sağlam takıldığı kontrol edilir. Yanlış veya gevşek montaj, sızıntı gibi olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bunların hepsi doğru bir şekilde yapıldığında değişim gerçekleşmiş olur.
Bir diğer önemli nokta da yeni takılacak parçaların orijinal ve kaliteli olmasına dikkat edilmesidir. Yeni radyatörün uzun ömürlü olması ve motorun sağlıklı şekilde çalışması için düzenli bakım, temizlik ve kontrollerin aksatılmaması gerekir.
Elektrikli Araçlarda Radyatörler Nasıl Çalışır ve Neden Farklıdır?
Elektrikli araçlarda motor, batarya ve inverter gibi temel parçaların belirli bir sıcaklık aralığında çalışmasını sağlayan radyatörler kaliteli, konforlu ve verimli sürüşleri arttırır. Araçların kullanımı esnasında ortaya çıkan yüksek ısıyı soğutarak optimum sıcaklığa indirger. Eğer bu ısı düşürülmezse aracın hem motorunda hem de diğer bileşenlerinde önemli arızalar meydana gelir.
Elektrikli araçlarda normal içten yanmalı araçlardan farklı olarak; iki veya üç tane radyatör bulunur. Isıyı diğerlerine göre daha düşük seviyelerde tutar. Mekanik değil elektroniktir. Aracın sürüş durumuna göre değişen sıcaklığı gerektiği şekilde soğutup sorunsuz bir çalışma sistemi sunar.
Yalnızca motoru soğutmakla kalmaz, yüksek enerji kullanımına bağlı olarak diğer parçalarda oluşan ısıyı da düşürerek güvenli bir sürüş sağlar. Örneğin, tekerlek hızını dengeleyen sistemler gibi çeşitli bileşenlerin verimli çalışmasına katkıda bulunur. Radyatör araçlarda hem performansı hem de güvenliği arttıran en önemli etmenlerden biridir.
Elektrikli araçların avantajları bununla sınırlı değildir. Hem ekonomik hem de çevresel faktörler için de önemli avantajlara sahiptir. Bundan dolayı elektrikli araçların tercih edilme oranları artmış ve birçok yerde şarj istasyonları kurulmuştur. DC şarj istasyonları ile hızlı bir şekilde şarj dolumu yapılır ve zaman tasarrufu da sağlanmış olur. Kaliteli, güvenilir ve çevre dostu enerji hizmeti veren Estasyon ile araçlarınızı hızlı bir şekilde şarj edebilirsiniz.
