İmmobilizer Nedir?
İmmobilizer, araçlardaki motorun yabancı kişiler tarafından çalıştırılmasını önleyen elektronik bir güvenlik sistemidir. Bu sistem, aracın kontak anahtarının içine bir düzenek yerleştirilmesi ve aracı çalıştıracak devrenin yalnızca bu anahtar ile çalışabilmesi esasına dayanır. Düzenek genellikle, anahtarın içinde bulunan ve bir çeşit şifre görevi gören transponder çipi ile çalışır.
Aracın elektronik kontrol ünitesi ile bağlantı kuran çip, kontaktaki okuyucu ile eşleştiği takdirde motorun ateşleme sistemi ve yakıt pompası devreye girer. Yani araç ancak kendisine tanımlı olan tek bir anahtar ile çalıştırılabilir.
İmmobilizer anahtarı sayesinde düz kontak ve kablo kesme gibi klasik hırsızlık yöntemleri işe yaramaz. Böylelikle aracın çalınma ihtimaline karşın, büyük ölçüde önlem alınmış olunur. Sistemdeki çip; sadece aracın elektronik kontrol ünitesine tanımlanmış anahtarlardan sinyal alabileceği için, araca sadece sahibinin belirlediği kişiler tarafından erişim sağlanabilir. Dolayısıyla motorlu taşıtların en önemli güvenlik donanımlarından biri olan immobilizer, özetle "anahtar tanıma sistemi" olarak da ifade edilebilir.
Sistemin düzgün çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi veren immobilizer ışığı, aracın gösterge panelinde yer alır. Bu ışıklı uyarının sembolü olan immobilizer işareti, genellikle anahtar veya kilit simgesi şeklindedir. Kontak açıldığında ışık kısa bir süre yanıp sönüyorsa sistem düzgün çalışıyor demektir. Eğer ışık sürekli yanıyorsa ya da hızlı hızlı yanıp sönüyorsa bu, anahtarın tanınmadığını veya sistemde bir hata olduğunu gösterir. Böyle bir sorun olduğunda araç çalışmayabilir.
Sistem arızalandığında, anahtar kaybolduğunda ya da yeni bir elektronik kontrol ünitesi takıldığında kullanıcılar immobilizer iptali yaptırmayı düşünebilir. Ancak bu işlem sigortanın geçersizliğine sebep olabildiği gibi güvenlik açısından da bazı riskler barındırabilir.
İptal işlemleri korsan yazılımlarla yapılırsa farklı yazılım hatalarını da beraberinde getirebilir. Araç sigortası; sistemin iptal edilmesi durumunda, yaşanabilecek bir hırsızlık olayının hasarını karşılamayabilir. Bu sebeple sistemi iptal etmek yerine arızanın kaynağının tespit edilerek arızanın giderilmesi daha güvenli bir yoldur.
İmmobilizer Arızası Belirtileri Nelerdir?
İmmobilizer arızası belirtileri, çoğu zaman net duyulan ve tekrarlayan sinyallerle kendini belli eder. Bir arıza söz konusu ise aşağıdaki durumlar yaşanabilir:
- Kontak çevrilmesine rağmen motor hiçbir tepki vermez.
- Araç başlatma tuşuna basıldığında gösterge panelindeki anahtar simgesi veya kilit işareti yanıp söner ya da sürekli olarak yanar.
- Uzaktan kumanda işlevini gerçekleştiremeyebilir.
- Merkezi kilit sistemi çalışmayabilir.
- Araç açıldığı esnada "anahtar tanınmıyor" uyarısı ile karşılaşılabilir.
İmmobilizer Hatası Nasıl Giderilir?
İmmobilizer arızası çözümü, arızanın kaynağına bağlı olarak değişiklik gösterir. En basit ve ilk akla gelen çözüm, anahtarın pilini değiştirmektir. Çünkü pil azaldığında anahtar, araca yeterli derecede sinyal gönderemez. Bu çözüm işe yaramazsa aracı yedek anahtar ile çalıştırmayı deneyebilirsiniz.
Eğer araç yedek anahtar ile çalışıyorsa sorun, mevcut anahtarın içindeki transponder çipinden kaynaklanıyor olabilir. İki anahtar da çalışmıyorsa arıza büyük olasılıkla, aracın elektronik kontrol ünitesi ile sistem arasında yazılımsal bir uyuşmazlık olduğunun habercisidir. Aracın kapatılıp yeniden çalıştırılması geçici olarak sorunu çözebilir. Fakat bu yöntem, kalıcı bir çözüm sunmaz.
Tüm çabalara rağmen arıza hala devam ediyorsa sistemi kontrol ettirebilmek için yetkili bir servise başvurmak gerekir. Bu gibi durumlarda sistemin sorunsuz çalışabilmesi için; yazılım güncellemesi yapılması, sistemin sıfırlanması ya da düzeneğin değiştirilmesi gerekebilir.
Bu arızalara, TOGG gibi dijital altyapıya sahip yeni nesil elektrikli araçlarda da rastlayabilirsiniz. İmmobilizer hatası TOGG araçlarında genel olarak, aracın elektrik kontrol ünitesinin anahtarı tanıyamaması nedeniyle ortaya çıkararak motorun çalışmasını engeller. Sorun, anahtar pilinin zayıflaması ve anahtar ile elektronik kontrol ünitesi arasındaki geçici bağlantı problemlerinden kaynaklanır.
TOGG immobilizer hatası verdiğinde motor çalışmayı durdurur. Yukarıda maddelenmiş olan belirtilere ek olarak hata; geçici elektrik kesintisi ya da akünün düşük voltajlı olmasından da kaynaklanabilir. Bu hata ile karşılaştığınızda yine, yukarıda belirtilen çözüm alternatiflerinden yararlanabilirsiniz.
Hangi Elektrikli Araçlarda İmmobilizer Var?
İmmobilizer; özellikle 2000'li yıllarda üretilen araçların birçoğunda standart bir donanım niteliğinde olan, günümüzde kullanımı gittikçe yaygınlaşan bir sistemdir. Gösterge paneline bakarak bir araçta immobilizer olup olmadığı rahatlıkla anlaşılabilir.
İmmobilizer işareti olması, araçta bu sistemin olduğunu gösterir. İmmobilizer iptali yapılan araçların ise gösterge panelindeki ışık ya sürekli yanar ya da hiç yanmaz.
Elektrikli Araçlardaki İmmobilizer Yapısı Nasıldır?
Elektrikli araçlardaki immobilizer sistemi, içten yanmalı motorlara göre daha yazılım odaklı ve iletişim tabanlıdır. İçten yanmalı motorlarda, yakıt sisteminin ve ateşlemenin devre dışı bırakılmasıyla motorun çalışması engellenir. Elektronik kontrol ünitesi ile araç arasındaki bağlantı, yalnızca çipli anahtar aracılığıyla kurulur. Elektrikli arabalarda ise bu doğrulama mekanizması, elektronik kontrol ünitesindeki kablosuz iletişim teknolojileri ve mobil uygulama entegrasyonu ile desteklenir.
Elektrikli araçlarda motor denetlenmekle kalmaz, tüm yüksek voltaj güç aktarım sistemi de denetlenir. Bu sistem 3 ana bileşen etrafında şekillenir:
- Transponder Çipli Anahtar veya Akıllı Anahtar: Araca özel olarak tanımlanmış şifrenin sinyalini aktarır. Kart tipi, butonlu veya telefon tabanlı olabilir.
- Alıcı Modül / Anahtar Okuyucu: Anahtardan gelen şifreyi okur ve araca iletir. Direksiyon kolonunda, merkezi konsolda, kapıda veya kablosuz alıcılarda bulunur.
- Elektrik Kontrol Ünitesi: Bir nevi aracın beynidir. Gelen sinyali analiz eder ve araca iletir. Gelen sinyal doğrulanmazsa sistem; motor kontrolü, batarya devresi ve güç aktarımı gibi fonksiyonları kilitler. Bu durumda motor devreye girmez. Doğrulama başarılı olduğunda ise elektrik kontrol ünitesi tüm sistemlere "güvenli çalıştır" komutu gönderir. Böylece batarya voltajı invertere ulaşır ve motor devreye girer.
İmmobilizer sisteminin en önemli özelliği hırsızlık sorununa etkili bir çözüm sunmasıdır. Özellikle elektrikli araçlardaki kablosuz teknolojilerle entegre bir şekilde çalışarak güvenlik önlemini daha da artırır.
Bu gelişmiş güvenlik altyapısının yanında, elektrikli araç kullanıcılarının yolculuk sırasında kesintisiz bir deneyim yaşamaları da büyük önem taşır. Bu nedenle rotanız üzerindeki şarj istasyonlarını önceden planlamanız faydalı olacaktır. Estasyon hizmetlerinden yararlanarak elektrikli şarj istasyonu haritasını kullanabilir, böylece yolculuğunuzu daha güvenli ve sorunsuz şekilde sürdürebilirsiniz.
